Kazanılmış Değer Analizi - Earned Value Analysis

Giriş
Kazanılmış Değer Analizi (İngilizce kısaltması genellikle EVA'dır, Earned Value Management olarak ta bilinir) proje yönetiminde kullanılan proje yönetiminde kullanılan, projenin maliyet ve takvim açısından plana ne kadar uygun gittiğini belirten bir yöntem.
Konuyu örnekle beraber açıklayan bir sayfa burada.

Temel Kavramlar
Aşağıda EVA yönteminde kullanılan kısaltmalar ve açıklamaları mevcut. Kısaltmalarda dikkat edilmesi gereken nokta kavramların Budgeted veya Actual kelimeleri ile başlaması. 

- Budgeted ile başlayanlar, projenin başında planlanan değerler. 

- Actual kelimesi ile başlayanlar ile gerçekleşen değerler. 

Tüm EVA analizi planlanan ve gerçekleşen değerler oranlamaya dayanıyor.

Planlanan değerler şunlar

1.BCWS (Budgeted Cost of Work Scheduled) - Planlanan Değer
Türkçesi onaylanan bütçe. Bir işi gerçekleştirmek için T ölçüm anına kadar toplam ne kadar bütçe ayırdığımızı gösterir. İngilizcesi Planned Value (PV) olarak kullanılır.

2.BCWP (Budgeted Cost of Work Performed) - Kazanılmış Değer
Projede herhangi bir T ölçüm anında, biten işe miktarına bakarak harcanmış olması gereken parayı gösterir. İngilizcesi Earned Value (EV) olarak kullanılır.

Biten iş miktarından farklı olarak, planlanan değerden daha az veya daha çok para harcanmış olabilir. Gerçek harcamayı görmek için ACWP'ye bakılır.Bir örnekle açıklayacak olursak, işin %30'luk kısmı bitmiş olabilir ve ben toplamda 2 kalem mal harcayacağımı planlarken gerçekte, daha fazla kalem mal harcamış olabilirim.

Gerçekleşen Değerler şunlar:

1.ACWP (Actual Cost of Work Performed) - Gerçek Değer

Projede herhangi bir T ölçüm anında,gerçekten harcanan para.


Maliyet ve Takvim Açısından Bakmak
Aşağıda, daha detaylı açıklama mevcut. Şu nokta önemli hem SPI hem de CPI hesaplaması aslında oranı gösterir. Orandaki bölen her zaman EV'dir, yani cebimizden ne kadar para çıkmış olursa olsun, ne kadar süre geçmiş olursa olsun sadece ve sadece başarılan iş miktarıdır.

Takvim Açısından Bakmak
Takvim açısından incelemek gerekirse, çok basit bir oranlama yapmak yeterli.

CPI 

CPI = EV / AC'dir. Yani BCWP / ACWP

Yani 

T anında kadar yüzde X bitirilen işin toplam bütçedeki yüzde karşılığı / Cebimizden çıkan para

SPI (Schedule Performance Index)
SPI =EV / PV'dir. Yani SPI = BCWP / BCWS'dir.

Yani:
T anında kadar yüzde X bitirilen işin toplam bütçedeki yüzde karşılığı  / Ben T anına kadar işin ne kadarını bitirmeyi planlıyordum.

SPI adam/saat birimi üzerinden hesaplanabilir. Burada bir örnek mevcut. Örnekte EV için bitirilen işin kaç adam/saatlik olduğu bulunuyor. Daha sonra PV yani şu ana kadar kaç saatlik iş bitirilmesi planlandığı bulunuyor. Bu ikisinin oranı ise SPI değerini verir.

SPI Değerinin Düşük Çıkması

SPI değeri %90'nın altındaysa muhtemelen alarm zilleri çalar. Bazı projelerde SPI değerinin %34 çıktığını da gördüm.

SPI beklenenden düşük çıkarsa, yönetici konumundaki kişilerin, işin gecikmesi korkusundan dolayı "Önce kodlayın sonra performans problemlerini çözersiniz arkadaşlar" dediğini duydum. Takvim baskısı yazılımın bazı özelliklerinin eksik olmasına sebep olabilir ancak yazılımın mimarisinde technical debt yaratmamalı.

Örnek
12 ayda bitmesi planlanan 100,000 TL bütçeli bir projemiz olsun. 6. ayda 60,000 TL harcadığımızı ve işin %40'ını bitirdiğimizi varsayalım.

PV = 100,000 x 50% = 50,000 (Zamanın yarısını bitirdik ve bütçemizin yarısını harcamayı planladık)
AC = 60,000 (Cebimizden çıkan para)
EV = 100,000 x %40 = 40,000 (İşin biten kısmı)

SPI = 40,000 / 50,000 = 0.8
CPI = 40,000 / 60,000 = 0.67


Görsel Olarak Gösterim
Birçok projede SPI ve CPI değerleri görsel olarak yatay çizgi şeklinde gösterilir.
Çoğu proje %95 ve %110 eşik değerlerini kullanır. Bu değerlerin dışına çıkılması projenin hedeften şaştığını gösterir.
Örnek:

Eğer çizgiler belli eşikleri aşarsa, projede tedbir alınması gerekir.